සූරතිස්ස යනු, අනුරාධපුරය පුරාතන අගනුවරෙහි, ක්රි.පූ. 247 සිට ක්රි.පූ. 237 දක්වා වසර දහයක් රාජ්යත්වය හෙබවූ අනුරාධපුර රාජධානියේ මුල් අවදියෙහි ශ්රී ලාංකික රජ කෙනෙකි. ඔහු අනුරාධපුර යුගයේ වැදගත් පාලකයෙකු වූ අතර, ඔහුගේ පාලන සමය ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී සන්ධිස්ථානයක් සනිටුහන් කරයි.
ආරම්භක ජීවිතය සහ රාජ්යත්වයට පත්වීම
සූරතිස්ස රජු මහා පණ්ඩුකාභය රජුගේ ලාබාල පුත්රයා විය. ඔහු මුටසිව රජුගේ සහෝදරයා වූ අතර, එවකට ශ්රී ලංකාවේ බලවත්ම රාජධානිය වූ අනුරාධපුරය පාලනය කළ රාජකීය පවුලකට අයත් විය. ක්රි.පූ. 247 දී ඔහු අනුරාධපුර සිංහාසනයට පත් විය.
රාජ්ය පාලනය
සූරතිස්ස රජු ක්රි.පූ. 247 සිට ක්රි.පූ. 237 දක්වා වසර දහයක කාලයක් අනුරාධපුර රාජධානිය පාලනය කළේය. ඔහුගේ පාලන සමය පිළිබඳව වැඩි විස්තර මූලාශ්රවල සටහන්ව නොමැති වුවද, ඔහු සාමකාමීව පාලනය කළ බවට අනුමාන කළ හැකිය, අවසාන සිදුවීම හැරුණු විට.
අභාවය සහ ඓතිහාසික වැදගත්කම
සූරතිස්ස රජුගේ පාලන සමය හදිසියේම අවසන් වූයේ දකුණු ඉන්දියානු දෙමළ ආක්රමණිකයන් දෙදෙනෙකුවූ සේන සහ ගුත්තික විසින් එල්ල කරන ලද ආක්රමණයකිනි. මෙම ආක්රමණිකයන් රජු පරාජය කොට සටනේදී මරා දැමූ අතර, සිංහල සිංහාසනය පැහැරගෙන අනුරාධපුරයේ ඒකාබද්ධ පාලකයන් බවට පත් විය.
ශ්රී ලංකාවේ ඉතිහාසයේ දෙමළ පාලනයක් පිළිබඳව ඓතිහාසිකව වාර්තා වන පළමුවන අවස්ථාව මෙය වෙයි. සේන සහ ගුත්තික වසර විසි දෙකක් අනුරාධපුරය පාලනය කළ අතර, සිංහල පාලනය ක්රි.පූ. 215 දී අසේල රජු විසින් යළි සංස්ථාපනය කෙරිණි. සූරතිස්ස රජුගේ පරාජය, දිවයිනේ අනාගත දේශපාලනික සහ ජනවාර්ගික සම්බන්ධතා සඳහා වැදගත් පූර්වාදර්ශයක් විය.
උරුමය
සූරතිස්ස රජුගේ උරුමය ප්රධාන වශයෙන් සනිටුහන් වන්නේ ඔහුගේ පාලන සමයේදී සිදු වූ ඓතිහාසික සිදුවීම මගිනි. ඔහු දකුණු ඉන්දියානු බලපෑම්වලට මුහුණ දුන් පළමු සිංහල රජුන්ගෙන් කෙනෙකු බවට පත් වූ අතර, එය ශ්රී ලංකාවේ පසුකාලීන ඉතිහාසයේ නැවත නැවතත් දක්නට ලැබුණු තේමාවක් විය.