ක්රි.ව. 1619 වසර ශ්රී ලංකාවේ අවසාන ස්වාධීන දෙමළ රාජධානිය වූ යාපනය රාජධානියේ ඛේදනීය අවසානය සනිටුහන් කළේය. සියවස් ගණනාවක් පැවති මෙම රාජධානිය, වර්ධනය වන පෘතුගීසි අධිරාජ්යයේ බලයට යටත් විය.
අවසාන දෙමළ රාජධානිය
සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ යාපනය රාජධානිය උතුරු අර්ධද්වීපයේ සිය ස්වාධීනත්වය පවත්වාගෙන ගියේය. වෙළඳාමෙන් හා සුවිශේෂී සංස්කෘතික අනන්යතාවකින් එය සමෘද්ධිමත් විය. කෙසේ වෙතත්, අභ්යන්තර බල අරගල සහ කලාපයේ වර්ධනය වන පෘතුගීසි පැමිණීම එහි පදනම් දුර්වල කළේය.
පෘතුගීසි ආක්රමණය
අවසාන පහර එල්ල වූයේ ෆිලිප් ද ඔලිවේරාගේ නායකත්වයෙන් පෘතුගීසීන් පූර්ණ පරිමාණ ආක්රමණයක් දියත් කළ විටය. අවසාන රජු වූ සංකිලි II, නිර්භීතව සටන් කළද පරාජයට පත් විය. ඔහු අල්ලාගෙන ගෝවට ගෙන යන ලද අතර, එහිදී ඔහුට මරණ දණ්ඩනය නියම විය. මෙලෙස ආර්යචක්රවර්තී රාජවංශය අවසන් විය.
යුගයක අවසානය
යාපනය බිඳවැටීමත් සමඟ, දිවයිනේ වෙරළබඩ ප්රදේශ සම්පූර්ණයෙන්ම පෘතුගීසීන්ගේ පාලනයට නතු විය. උතුරු අර්ධද්වීපය පෘතුගීසි පරිපාලනයට ඒකාබද්ධ වූ අතර, එය හින්දු කෝවිල් විනාශ කිරීම සහ කතෝලික ධර්මය ව්යාප්ත වීම ඇතුළු සැලකිය යුතු සංස්කෘතික හා ආගමික වෙනස්කම් වලට තුඩු දුන්නේය.