මුල් අවදිය
මිනිස් වෙස් ගත් යක්ෂණියක් ලෙස සටහන් වන කුවේණිය, ලංකා ද්වීපයේ ආදිවාසී යක්ෂ ගෝත්රයට අයත් වූවාය. ඇය විජය කුමරු ලක්දිවට පැමිණීමට පෙර සිටම මෙහි වාසය කළ බවට ජනප්රවාදයේ සඳහන් වේ. කුවේණිය යක්ෂ ගෝත්රයේ වැදගත් චරිතයක් වූ අතර, ඇයගේ බලය හා හැකියාවන් පිළිබඳව විවිධ කතා පැවතී ඇත.
විජය කුමරු සමඟ හමුව
ඉන්දියාවෙන් පිටුවහල් කරනු ලැබූ විජය කුමරු ඇතුළු පිරිස ලක්දිවට ගොඩබැසීමෙන් පසු කුවේණිය ඔවුන්ව භක්ෂණය කිරීමට තැත් කළාය. නමුත් විජය කුමරුගේ පිරිස අත බැඳි පිරිත් නූල් නිසා ඇයට එය කළ නොහැකි විය. විජය කුමරු අතින් මැරුම් කෑමට ආසන්න මොහොතේ, කුවේණිය ජීවිතදානය අයැද සිටියාය. මෙම අවස්ථාව ලක්දිවේ ඉතිහාසයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් විය.
විජය කුමරුගේ බිසව ලෙස
ජීවිතය බේරා ගැනීමට අවස්ථාවක් ලෙස කුවේණිය විජය කුමරු වෙනුවෙන් ස්ත්රීයක ලෙස කැපවීමට පොරොන්දු වූවාය. ඒ අනුව, ඇය විජය කුමරුගේ ප්රථම බිසව බවට පත් විය. ඔවුන්ට දාව දරුවන් දෙදෙනෙකු ද ලැබිණි - ජීවහත්ත සහ දිසාලා. කුවේණිය විජය කුමරුට රාජ්ය පිහිටුවීමට සහාය වූ අතර, යක්ෂයන් පලවා හැරීමට උපකාර කළාය. ඇය විජය කුමරුට ලක්දිවේ සම්පත් හා භූගෝලීය පිහිටීම පිළිබඳව තොරතුරු ලබා දී නව රාජධානියක් පිහිටුවීමට අත්යාවශ්ය සහයෝගය ලබා දුන්නාය.
දායකත්වය සහ උරුමය
කුවේණිය සිංහල රාජ්යයේ ආරම්භක යුගයේ අතිශය වැදගත් චරිතයකි. ඇය විජය කුමරුට ලක්දිව පාලනය කිරීමට මූලික අඩිතාලම දැමීමට උපකාර කළාය. ඇයගේ දරුවන්ගෙන් පසුව වැද්දන් බිහි වූ බවට ජනප්රවාදයේ සඳහන් වේ. කෙසේ වෙතත්, විජය කුමරු ඉන්දියාවෙන් කුමරියක් ගෙන්වා ගැනීමෙන් පසු කුවේණියව අත්හැර දමා ඇත. ඇය යක්ෂයන් අතින් මිය ගිය බවට විශ්වාස කෙරේ. ඇයගේ කතාව ලාංකීය ජනප්රවාදයේ සහ ඉතිහාසයේ නොමැකෙන සලකුණක් තබා ඇත.