හැඳින්වීම
දෙවන රාජසිංහ රජු (අභිෂේකයට පෙර මහා අස්ථාන කුමරු) ක්රි.ව. 1635 සිට 1687 දක්වා ශ්රී ලංකාවේ කන්ද උඩරට රාජධානියේ තෙවැනි සිංහල රජු ලෙස පාලනය කළේය. ඔහු දිවයිනෙන් පෘතුග්රීසීන් පළවා හැරීම සඳහා ලන්දේසීන්ගේ සහාය පැතූ අතර, මෙය ශ්රී ලංකාවේ ඉතිහාසයේ තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් විය. ඔහුගේ පාලන සමයේදී පෘතුග්රීසීන් සහ පසුව ලන්දේසීන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් රාජධානියේ දේශපාලන හා සමාජ තත්ත්වයන්ට විශාල බලපෑමක් එල්ල කළේය.
උපත සහ මුල් දිවිය
මහා අස්ථාන කුමරු සෙනරත් රජුගේ සහ කුසුමාසන දේවියගේ පුත්රයා විය. සෙනරත් රජු සිංහලේ අගනුවර සෙංකඩගල කරගත් දෙවැනි පාලකයා වූ අතර, එවකට දිවයිනේ මුහුදුබඩ බොහෝ ප්රදේශ පෘතුග්රීසීන්ගේ පාලනයට නතු වී තිබුණි. මේ නිසා කන්ද උඩරට රාජධානිය දිවයිනෙහි එකම ස්වාධීන ස්වදේශීය රාජ්යය බවට පත්ව තිබුණි. නිතර නිතර සිදු වූ සටන් හේතුවෙන් උඩරැටියන් පෘතුග්රීසීන් කෙරෙහි දැඩි කලකිරීමෙන් පසු වූහ. ශතවර්ෂයකට පමණ පෙර රණකාමී සීතාවක රාජ්යය විසින් ලබාගත් කෙටිකාලීන ජයග්රහණයන් නිසා, යටත් විජිත පාලකයන් පළවා හැරීම කළ හැකි දෙයක් බවට රාජධානියේ බොහෝ දෙනෙක් විශ්වාස කළහ.
ඉතා ළාබාල අවධියේදී, එනම් 1612 දී කන්ද උඩරට රාජධානියට එල්ල වූ පෘතුග්රීසි ආක්රමණයේදී රාජසිංහ කුමරු ප්රතිප්රහාර එල්ල කිරීම සඳහා සහාය විය. ඔහු සිය පිය රජුගෙන් පසු ක්රි.ව. 1635 දී (සමහර මූලාශ්රවල 1629 ලෙස ද සඳහන් වේ) කිරුළ හිමි කර ගත්තේය.
රාජ්ය පාලනය සහ වැදගත් සිදුවීම්
දෙවන රාජසිංහ රජුගේ පාලන කාලය යුරෝපීය බලවතුන් සමඟ නිරන්තර ගැටුම් වලින් පිරී තිබුණි.
ගන්නොරුව සටන
1638 වර්ෂයේදී දියොගු ද මේලෝ නම් පෘතුග්රීසි කපිතාන් ජෙනරාල්වරයා විශාල හමුදාවක් සමඟ උඩරට ආක්රමණය කළේය. ගන්නොරුව වෙලේදී දෙවන රාජසිංහ රජුගේ හමුදාව පෘතුග්රීසි හමුදාව වටලා ප්රබල ප්රහාරයක් එල්ල කළේය. මෙම සටනින් පෘතුග්රීසීන් අන්ත පරාජයක් ලැබූ අතර, එය රාජසිංහ රජුගේ පාලන සමයේ කැපී පෙනෙන හමුදා ජයග්රහණයක් ලෙස සැලකේ.
ලන්දේසීන්ගේ පැමිණීම
රාජසිංහ රජු පෘතුග්රීසීන් ලංකාවෙන් පළවා හැරීමට ලන්දේසීන්ගේ උදව් පැතීය. 1656 දී ලන්දේසීන් පෘතුග්රීසීන්ව සම්පූර්ණයෙන්ම දිවයිනෙන් පළවා හැරීමට සමත් විය. එහෙත්, මේ වන විට ලන්දේසීන්ගේ සැබෑ පරමාර්ථය වූයේ පෘතුග්රීසීන් පළවා හැරීම පමණක් නොව, දිවයිනේ ප්රධාන යටත් විජිත බලවතා බවට පත්වීම බව උඩරැටියන්ට පැහැදිලි වී තිබුණි. මෙය කන්ද උඩරට රාජ්යයට එක් යුරෝපීය බලවතෙකුගෙන් මිදීම සඳහා තවත් යුරෝපීය බලවතෙකුගේ සහය පැතීම පාරාවළල්ලක් වූ බවට හොඳම උදාහරණයකි.
රාජසිංහ රජු 1645 සිට තම කලින් සතුරු කණ්ඩායම් සමඟ විටින් විට සටන්වල නිරත වෙමින් සිටියේය. ඔහු මහනුවර රාජධානියේ දීර්ඝ කාලයක් රජ කළ අතර, ඔහුගේ පාලන සමය වසර 52ක් පුරා විහිදී ගියේය.
වැදගත්කම සහ උරුමය
දෙවන රාජසිංහ රජුගේ කාලය ශ්රී ලංකාවේ යටත් විජිත ඉතිහාසයේ තීරණාත්මක යුගයක් සනිටුහන් කරයි.
- යටත් විජිත බලවතුන්ගේ වෙනස: ලන්දේසීන් විසින් පෘතුග්රීසීන් පලවා හැරීම ඔහුගේ පාලන සමයේ සිදු වූ ඉතා වැදගත් සිදුවීමක් විය. කෙසේ වෙතත්, උඩරට රාජධානියට ඉක්මනින්ම වැටහුණේ තමන් පෘතුග්රීසීන් නිසා විඳි කරදරකාරී තත්වයටම ලන්දේසීන් නිසාද මුහුණ දීමට සිදු වන බවයි. ලන්දේසීන් රටේ ජනතාව ඔවුන්ගේ ආගමට හරවා ගැනීම හෝ ඔවුන්ගේ සංස්කෘතික ආධිපත්යය බලෙන් පැටවීම සම්බන්ධයෙන් පෘතුග්රීසීන් මෙන් දැඩි නොවූවද, යුරෝපීයයන් කපටි සහ ගෞරවනීය ලෙස කටයුතු නොකරන පිරිසක් බව පෙනී ගියේය.
- අභ්යන්තර අස්ථාවරත්වය: රාජසිංහ යුගයේදී උඩරට දේශපාලන කටයුතු කළ බලවත් පවුල්, 18 වැනි සියවසේදී වැඩි බලයක් උරුම කර ගත්හ. රාජසිංහ රජු මැරීමට ගත් උත්සාහයන් සාමාන්ය දෙයක් වූ බව වාර්තා වේ.
- රාජ්ය සංකල්පයේ වෙනස: ශ්රී ලංකාව දේශීය වශයෙන් ස්ථාපිත තනි රාජ්යයක් බවට පත්වීමේ සිහිනයේ ක්රමික ක්ෂය වීමක් රාජසිංහ පාලන යුගයේදී ද දක්නට ලැබුණි.
දෙවන රාජසිංහ රජුගේ පාලන සමය, ශ්රී ලංකාවට යුරෝපීය බලපෑම් වැඩි වූ යුගයක අභියෝග හා උපාය මාර්ග පිළිබඳ කදිම නිදසුනකි.