හත්වන බුවනෙකබාහු රජුගේ චරිතාපදානය
හත්වන බුවනෙකබාහු රජු කෝට්ටේ රාජධානියේ සත්වන විජයබාහු රජුගේ හා ඔහුගේ අග බිසවගේ වැඩිමහල් පුත්රයා විය. 1468 දී උපත ලැබූ ඔහුට මායාදුන්නේ සහ රයිගම බණ්ඩාර යන සොහොයුරන් දෙදෙනෙක් විය. ඔහුගේ පියාගේ දෙවන විවාහයේ නව බිසව, දේව රාජසිංහ නම් වෙනත් අයෙකුගේ පුතෙකු රැගෙන ආ අතර, රජු ඔහුට තමාගෙන් පසු රජකම ලබා දීමට අදහස් කළේය. මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස බුවනෙකබාහු සහ ඔහුගේ සොහොයුරන් දෙදෙනා රාජධානිය අත්හැර පලා යාමට පෙළඹුනු අතර, ඔවුන් නැවත පැමිණියේ උඩරට රාජධානියෙන් ලැබුණු හමුදාවක් ද සමගිනි.
සිහසුනට පත්වීම සහ රාජ්යය බෙදා ගැනීම
මායාදුන්නේ රජු විසින් උඩරට රජු වූ ජයවීර රජුගේ හමුදා මාර්ගයෙන් කෝට්ටේ රජ කළ තම පියාට එරෙහිව සාර්ථකව සටන් මෙහෙයවන ලදී. ඉන් පසු සත්වන විජයබාහු රජුගේ නීත්යනුකූල පුතුන් තිදෙනා විසින් එම රජ්යය කොටස් තුනකට බෙදා ගන්නා ලදී. බුවනෙකබාහු කුමරු හත්වන බුවනෙකබාහු නමින් කෝට්ටේ රජු ලෙස ද, මායාදුන්නේ සීතාවක රජු ලෙස ද, පරරාජසිංහ හා මහා රයිගම් බණ්ඩාර ලෙස හඳුන්වනු ලබන රයිගම බණ්ඩාර රයිගම රජු ලෙස ද රාජ්යත්වයට පත් වූහ.
අභ්යන්තර ගැටුම් සහ පෘතුගීසී සන්ධානය
කෙසේ වුවත්, 1538 දී සිදු වූ රයිගම බණ්ඩාරගේ මරණයෙන් පසුව මායාදුන්නේ රයිගම තම රාජ්යයට නතු කරගත් අතර, පියාගේ ඝාතනයේ දී විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළ තමා ගැන පෙර සිටම අවිශ්වාස කළ තම වැඩිමහල් සොයුරා වූ බුවනෙකබාහු රජුගේ රාජ්යයේ සතුරෙකු බවට ද පත් විය. බුවනෙකබාහුගේ රාජ්ය කාලයේ දී, මායාදුන්නේ තම පුතු වූ පළමු රාජසිංහ සමග එක්ව පෘතුගීසීන්ට එරෙහිව ඔවුන් පලවා හැරීම සඳහා අඛණ්ඩව සටන් කළ අතර, බුවනෙකබාහුගෙන් කෝට්ටේ රාජධානිය ලබා ගැනීමට ඔහුව රජකමින් පහ කිරීමට තැත් කළහ. මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස රජුට පෘතුගීසීන්ගේ පක්ෂය ගැනීමට සිදුවූයේ තම සොයුරාගෙන් තම රාජ්යය ආරක්ෂා කර ගැනීමට ඔවුන්ගේ බලය අවශ්ය වූ බැවිනි. තම පාලන සමය තුළ ඔහු දුර්වල පාලකයෙකු වූ අතර පෘතුගීසීන් මත අධික ලෙස යැපෙමින් අවසානයේ දී ඔවුන් සමග මිත්ර විය.
ආගමික සම්බන්ධතා සහ ශාන්ත ෆ්රැන්සිස් ක්ෂේවියර්
සිය සොහොයුරාගෙන් ආරක්ෂා වීමට පෘතුගීසීන් සමඟ සන්ධානගත වුවද, හත්වන බුවනෙකබාහු රජු ආගමික නියමයන් සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් සමඟ විරුද්ධ විය. 16 වන සියවස මැද දී පෘතුගාලයේ තුන්වන ජෝන් රජු විසින් ඉන්දියාවේ හා ලංකාවේ කතෝලික ධර්මය දේශනා කිරීමට ශාන්ත ෆ්රැන්සිස් ක්ෂේවියර් මුනිතුමා පිටත් කරන ලදී. ඔහු කෝට්ටේ රජු හමුවී, ඔහු සමඟ තමාගේ දහමට හැරීම ගැන සාකච්ඡා කළේය. මෙම ඓතිහාසික හමුව ශ්රී ලංකාවේ ආගමික ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී සිදුවීමක් විය.
උරුමය
හත්වන බුවනෙකබාහු රජු ශ්රී ලංකාවේ සංකීර්ණ දේශපාලන සහ යුරෝපීය බලපෑම් උග්ර වෙමින් තිබූ සමයක කෝට්ටේ සිහසුන හෙබවූ පාලකයෙකි. ඔහුගේ පාලන සමය ශ්රී ලංකාවේ පෘතුගීසී බලය තවදුරටත් ස්ථාපිත වීමට මග පෑදූ කාල පරිච්ඡේදයක් ලෙස සැලකේ. තම රාජ්යය ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා ඔහු පෘතුගීසීන් මත යැපීම, පසුකාලීනව දිවයිනේ දේශපාලන සහ ආගමික පරිවර්තනයන්ට දැඩි ලෙස බලපෑවේය.